Prosiect SIARC

Mae’r amgylchedd morol ar hyd arfordir Cymru yn llawn bywyd ac mae Prosiect SIARC - Sharks Inspiring Action and Research with Communities – yn gwneud y cyfan y gall i wneud pethau hyd yn oed gwell. Mae’r rhaglen, a lansiwyd yn 2022, yn gweithredu fel dolen rhwng pysgotwyr, ymchwilwyr, cymunedau a’r llywodraeth, i ddiogelu siarcod a morgathod, tra’n meithrin gwerthfawrogiad newydd a chreu mynediad at yr amgylchedd tanddwr yng Nghymru.

Ariennir y prosiect cydweithredol gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, Cronfa Rhwydweithiau Natur Llywodraeth Cymru ac On the Edge, ac mae ganddo bedwar prif nod – mynd i’r afael gyda bylchau mewn data hanfodol, amrywio’r cysylltiad mewn cadwraeth forol yng Nghymru, annog gwerthfawrogiad ehangach o amgylchedd tanddwr y genedl ac ysbrydoli’r genhedlaeth nesaf i ymgysylltu gyda chadwraeth forol.

Trwy weithio ochr yn ochr â physgotwyr yng Nghymru, mae’r prosiect yn casglu ystod o ddata hanesyddol a chyfredol ar y rhywogaethau ffocws. Yn yr haf, roedd y tîm wedi defnyddio rhwydwaith o gamerâu tanddwr gyda meistri llongau llogi i gasglu gwybodaeth ar y siarcod a morgathod, ynghyd â’u cynefinoedd. Gweithiodd y tîm gyda dinasyddion sy’n wyddonwyr oedd yn cael eu hannog i wylio’r ffilmiau tanddwr hyn i helpu meithrin dealltwriaeth o rywogaethau dyfrol sy’n byw yn nyfroedd Cymru a chynnal helfeydd casys wyau i ddynodi pa rywogaethau sy’n bridio yng Nghymru. Mae’r tîm hefyd yn echdynnu DNA o samplau dŵr i ddeall pa rywogaethau sy’n bresennol yn ystod gwahanol fisoedd o’r flwyddyn.

Gan gyflwyno’r rhaglen ddyfeisgar i’r gymuned, nod Prosiect SIARC yw ysbrydoli cenhedlaeth newydd o gadwraethwyr trwy sesiynau rhyngweithiol i ysgolion cynradd, gan gynnwys sesiynau ‘Cwrdd â’r Gwyddonwyr’ a dysgu sut i wneud argraffiad 3D o fodelau siarcod. Maen nhw hefyd wedi datblygu nifer o adnoddau dwyieithog i blant ysgol, gan gynnwys yr eLyfr dwyieithog, Hanes Angylion.

Cyflwynir Prosiect SIARC mewn partneriaeth gan ZSL (Cymdeithas Sŵolegol Llundain), Cyfoeth Naturiol Cymru, Prifysgol Bangor, Blue Abacus, Gwyddorau ar Leiafrifoedd Siarcod, Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru, yr Ymddiriedolaeth Siarcod, Prifysgol Abertawe a nifer o bartneriaid cydweithredol.